۱۳۸۵/۱۱/۱۶

رد نمودن نظريه انطباق منحي عمر سازمانها با ابزارهاي مديريت

در دو شماره اخير نشريه داخلي انجمن مديريت كيفيت ايران (شماره هاي 50 و 51)‌ مقاله اي با عنوان "نظريه منحني عمر سازمان و مديريت كيفيت" به قلم جناب اقاي دكتر بهرام جلوداري ممقاني منتشر شده بود كه در آن مقاله نگارنده در پي اين بود كه فرضيه اش را (كه از نظر من هيچ پايه تجربي و علمي نداشت) را ارائه نمايد كه شركتها با توجه به اينكه در كجاي منحني عمرشان قرار دارند ميبايستي از ابزارهاي كيفيتي خاص همان دوره استفاده نمايند كه به نظر من اين نظر كلا غلط است.
طي نامه اي نقطه نظراتم را برايشان ارسال كردم كه در اينجا ميخوانيد. متاسفانه به نسخه الكترونيكي مقاله دسترسي نداشتم. اگر خود نشريات را نداريد به سايتشان مراجعه كنيد و اين مقالات را در اينجا و اينجا بخوانيد:


سردبير محترم خبرنامه انجمن مديريت كيفيت ايران


احتراما ضمن عرض سلام و تشكر از زحماتي كه براي ارائه نشريه اي تخصصي در شان انجمن مديريت كيفيت ايران متقبل ميشويد مقاله اي تحت عنوان "نظريه منحني عمر سازمان و مديريت كيفيت" در دو شماره پياپي 50 و 51 به چاپ رسيد كه ...

... در مقاله مذكر متاسفانه نگارنده سعي ننموده است درست يا غلط بودن فرضيه اش را به اثبات برساند و هيچ دليل علمي يا غير علمي مبني بر منشاء يا ريشه اين تصميم نيز براي اين فرضيه ارائه نشده است و بيشتر از يك فرضيه به يك مشغله ذهني شبيه است.
با اين وجود آنچه انگيزه نوشتن اين نامه را در من ايجاد كرد ايرادي بود كه به نظرم بر اين فرضه وارد است.

در اينكه ابزارهاي مديريتي مانند هر ابزار و وسيله ديگري به واسطه نياز بشر تكميلتر و گسترده تر شده اند شكي وجود ندارد. ولي اينكه براي هر مرحله از رشد يكي از ابزارها را منتسب نموده اند به نظر اين حقير جاي تعمل و تفكر بيشتري دارد.

اشكال اصلي كه در مقاله نگارنده وجود دارد اين است كه دپارتمانهاي مختلف (مديريت بازار و مديريت كيفيت) را از هم جدا نموده اند در حاليكه همه اين ابزارها مانند حلقه هاي يك زنجير به هم متصل هستند و سازمان مجبور است براي بقاي خود به همه آنها توجه كند. به عنوان مثال بر خلاف نظر نگارنده نميتوان گفت چون در مرحله رشد هستيم بيشتر از مديريت كيفيت به مديريت بازار بايد توجه كرد چرا كه اتفاقا چه بسا محصول جديد به واسطه نياز بيشتر به جلب اطمينان در مصرف كنندگان و كسب اعتبار براي نام تجاري بيش از هر مرحله ديگري به توجه خاص به مديريت كيفيت نياز دارد.
به همان دليل نيز نميتوان گفت شركتي كه ابزارهاي مختلف مديريت كيفيت را آزموده و خود به نحو بسيار مطلوبي دست به تركيب اين ابزارها زده است ميتواند توجهش را در مباحث بازاريابي كمتر نمايد چرا كه با بهترين كيفيت اگر فروش صورت نگيرد شركت نميتواند ادامه حيات دهد. ولي آيا منحني عمر تعيين ميكند كه به كدام يك اهميت بيشتري داده شود يا شرايط محيط و بازار؟

اگر بخواهيم فقط در مورد ابزارها و تكنيكهاي مختلف مديريت كيفيت بحث كنيم با توجه به اينكه نگارنده اشاره اي بر ريشه تفكرات خود و دلايلي كه باعث شده است چنين فرضيه اي را مبني بر اينكه مثلا شركتهاي در مرحله رشد نيازي به مثلا مدل EFQM ندارند ننموده است، لازم به ذكر است كه نميتوان بر اساس تصور ذهني به اين نتيجه رسيد چرا كه اصولا شركتها ميتوانند در بدو تاسيس نسبت به استقرار نظام مديريت كيفيت همزمان با برقراري يك مدل سنجش تعالي سازماني اقدام نمايند همانطوري كه بسياري از شركتها نيز هستند كه اصولا به دليل ماهيت بازار انحصاري الزامي به استفاده از هيچكدام از اين ابزارها را نداشته اند. همه اينها بستگي به برنامه استراتژيك سازمان، رسالت، ماموريت، تصميم مديريت و شرايط محيطي سازمان دارد و ارتباطي بين عمر سازمان و اينكه چه ابزاري بايد در چه مرحله اي از عمر سازمان استفاده شود نميتواند وجود داشته باشد. متاسفانه در اين فرضيه نگارنده سعي ننموده است دست به تحقيق علمي زده و با مورد مطالعه قرار دادن جامعه آماري خود نتايج را به صورت علمي استخراج نموده و ارائه نمايد و بر اساس يافته هاي خود نظريه اي را ارائه نمايد.

گرچه ميتوان براي خود اين ابزارها تقدم و تاخر زماني قرار داده و يكي را پيش نياز ديگري فرض نمود ولي خود اين مبحث نيز جاي بحث دارد. به عنوان مثال برخلاف آنچه نگارنده اشاره نموده اند اگر شركتي هنوز به تداوم توليد مطمئن نيست شايد اتفاقا همان توليد ناب چاره سازش باشد. گرچه شايد شركتي كه ضايعات برايش مهم نيست نه تنها به شش سيگما بلكه اصولا به مديريت كيفيت نياز ندارد چرا كه اصولا نيازي به مديريت نمودن هزينه ها نيز ندارد.

اين مباحث كلا اقتضايي هستند و كاملا بستگي به نوع شركت، سايز آن، نوع بازاري كه محصولاتش را ارائه ميدهد و همچنين محيط سازمان دارد و نميتوان ادعا نمود كه براي هر شركتي شروع از توليد ناب بدون پيش زمينه ايزو 9000 با مشكل مواجه خواهد شد همانگونه كه بدون وجود نگرش و تفكر سيستمي اصولا صحبت كردن از كيفيت و مديريت آن عبث ميباشد.
ولي بديهي است كه برخي از ابزارها (صرفا برخي از ابزارها نه همه آنها) اگر پيش نياز ابزارهاي ديگري باشند در سرعت رشد شركتها ميتوانند به عنوان عامل مثبت شناسايي شوند.

به طور كلي در عين اعتقاد اينجانب بر اينكه در صورتيكه از ابزارها به صورت پيش نياز براي ابزار ديگري استفاده نماييم (كه خود اين سلسله مراتب نياز به ابزارها، لزوما براي همه سازمانها برابر نيست) ميتوان تطابق منحني استفاده از ابزارها را با منحني رشد سطح فرهنگ كيفيت سازمان مورد مطالعه قرار داد ولي تطابق استفاده از اين ابزارها با منحني رشد سازمانها را مردود ميدانم چرا كه همانگونه كه اشاره نمودم در اين مبحث رشد سازمان ميبايستي از دريچه فرهنگي بررسي شود نه سن سازمان يا ميزان بزرگ شدن آن.
...


نظر شما چيست؟

۸ نظر:

ناشناس گفت...

سلام اقاي مجاهدي
من قريب به 10 سال است روي ايزو 9000 و EFQM شش سيگما كار كرده ام و ميكنم و به عنوان مشاور، مميز و مميز ارشد يك شركت آلماني هم فعاليت دارم
به نظر من فرمايش شما كاملا صحيح است و نميتوان براي آن محدوده عمر شركت در نظر گرفت
همه چيز به فرهنگ بستگي دارد كه اگر محيا باشد از روز اول حتي ميتوان روي شش سيگماي شركت كار كرد و نميتوان شركتي را صرفا به خاطر سنش محدود كرد
مننيز آن مقاله را مطالعه كرده ام و با شما هم عقيده هستم

ناشناس گفت...

در مورد مطلب قبلي شما هم خوشحالم كه شركتهاي ايراني را شاهد هستيم كه به چنين درجه تفكري رسيده اند
با توجه به اوضاع تاسف بار فرهنگ مديريت كيفيت در بيشتر مديران شركتهاي ايراني مشاهده چنين فعاليتهايي بسيار اميد بخش است
برايتان آرزوي موفقيت و سربلندي دارم

ناشناس گفت...

آقا اين نظريه ها و فلان رو كاري ندارم اما مريدان را درياب

ناشناس گفت...

Get Farsi tv from Dish Network at htpp://www.dbstime.net/

ناشناس گفت...

سلام برای من پست گذاشته بودید که حدس زدم مربوط به سیکل عمر محصول و برند باشد.
مقاله شما را خواندم به نظرم بسيار جالب بود. البته ببخشيد که من چند هفته ای بدليل مشغله کاری نتوانستم به سايتم سر بزنم.
به نظر من نمی توان گفت که همیشه طول عمر برند و محصول رابطه مشخصی با هم دارند. اما گاهی رابطه طول عمر محصول و برند در شرايطی می تواند دقيقا مشابه آن چيزی باشد که شما ذکر کرديد. در مواردی که محصول و يا برند يکتا باشند به هر حال اين دو کاملا از يکديگر متمايز هستند و شرکتها سعی مي کنند که يکی را فدای ديگری نمایند. به هر حال مدل شما در نوع خود مدل ارزشمندی است که موارد استثنا را بايد از آن حذف نماييد. موفق باشيد
نويسنده: محمد مشايخ
URL: http://mashayekh.persianblog.com
E-mail: Mashayekh@Engineer.com

ناشناس گفت...

سلام.مطالب سایت بسیار آموزندس.استفاده کردم .در مورد پیامی که در ارتباط مدرسه مدیریت نوشته بودین.نظرمو جلب کرد..ایده جالبی به نظر میرسه.شما چه مجوزی نیاز دارین؟شاید بتونم کمکتون کنم...ممنون از توجهتون

ناشناس گفت...

سلام علیرضای نازنین . مطلبت را نخوانده ام تا نظر بگذارم . آمدم سلامی عرض کنم و جویای احوال شوم.

شاد زی .

Unknown گفت...

اقاي مجاهدي
با سلام و احترام
من نمی دانم شما تا چه حدی با سایر سازمانها به ویژه سازمانهای دولتی آشنایی دارید ولی به خاطر داشته باشید که همه سازمانها را نمی توان مثل یک شرکت خصوصی کوچک اداره کرد. کار بسیار مشکل است چون مجبورید با ادمها کار کنید. من سالها قبل از اینکه روی مدیریت کیفیت کار کنم روی بحث رهبری و فرهنگ سازمانی و مدیریت نیروی انسانی به ویژه در سازمانهای دولتی و به ویژه در سازمانهای بهداشتی و درمانی کارکردم. من معتقدم باید تکنیکهای مدیریت کیفیت را با توجه به فرهنگ سازمانی و بلوغ سازمانی کارکنان بکار گرفت. الان مدت زیادی است که دارم روی یک مدل جدیدی از مدیریت کیفیت کار می کنم که چیزی مثل همان چیزی که شما به ان انتقاد کردید: نظريه منحني عمر سازمان را در نظر دارد تا موفق باشد. به نظر من شما باید به هر موضوع از زوایای مختلف نگاه کنید. هر مطلبی را که می خوانید سعی کنید اولین کاری که می کنید این باشد آیا این استراتژی یا تکنیک شکست خورد اگر بلی چرا؟

در گشور ما بسیاری از کسانی که روی بحث کیقیت کار می کنند به آن به عنوان یک وسیله ارتزاق نگاه می کنند. با حضور در چند جلسه مدیریت کیفیت فکر می کنند که علامه شدند و شروع می کنند به این سازمان و آن سازمان مراجعه کنند و دنبال مشتری می گردند. بسیاری از سازمانها هم فقط دنبال گواهینامه هستند که آنها را پذیرا می شوند تا آنها هم مشتری بیشتری کسب کنند. بسیاری از پروژه های مدیریت کیفیت در ایران اصلا نتایج مطلوبی را به دنبال ندارد چون نیروی انسانی را ندیده می گیرند. ممکن است در کوتاه مدت نتایجی بگیرند ولی غالبا مستدام نمی باشد.

چون می بینم شما بسیار علاقمند موضوعات را دنبال می کنید حیفم آمد این مطالب را ننویسم.